winny, winna, winne
  • penalizować i kryminalizować
    8.04.2014
    8.04.2014
    Czy uzasadnione jest używanie słów kryminalizować w znaczeniu 'penalizować' i dekryminalizować w znaczeniu 'legalizować'?
  • Pociąg doznał opóźnienia
    26.06.2012
    26.06.2012
    Szanowni Państwo!
    Słyszałam wielokrotnie na dworcach kolejowych informacje o tym, że „pociąg doznał opóźnienia”. Wydawało mi się, że czasownik doznać odnosi się raczej do ludzi (np. doznać uszczerbku na zdrowiu) i tu jest błędnie używany, ale ostatnio również w internetowym rozkładzie jazdy pociągów natknęłam się na zdanie: „Pociągi pasażerskie mogą doznawać opóźnień (…)”. Czy takie użycie czasownika doznać jest poprawne?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam!
    Joanna Chodorowska
  • przymiotniki złożone
    22.10.2002
    22.10.2002
    Tym razem niepokoję pytaniem z dziedziny winnej. Chodzi o smaki, kolory i zapachy. Z kolorem jest dośc prosto – o ile to nie mętne wino – np. bladosłomkowozółte wino, jeden kolor, wiec bez łącznika. A co z zapachem? Gęsto owocowy, owocowo-jabłkowy, owocowo-cytrusowy? Czy nuta zapachowa rozwija się powoli i najpierw czujemy owoce, a dopiero później jabłka…? Podobnie jest chyba z perfumami: korzenno-drzewny aromat, nuty serca, głowy itp., czyli jednak pisownia z łącznikiem? Czy możecie Państwo polecić jakieś źródło omawiające szerzej tematykę okołowinną?
    Gorąco pozdrawiam.
  • psycholożka i socjolożka
    24.01.2009
    24.01.2009
    Witam serdecznie.
    Chciałbym wiedzieć, skąd nagminne używanie przez nie tylko zwykłych użytkowników języka, ale przede wszystkim przez dziennikarzy i redaktorów, a więc osoby, które winny szczególnie dbać o poprawność, słów psycholoŻKA, socjoloŻKA, filoloŻKA? Mam nieodparte wrażenie, że po wyemitowaniu reklamy sera znanej firmy H. nastąpiło zatrzęsienie tych i podobnych form analogicznych. Dziwi mnie, że takie cudaczne wyrazy tak szybko są przez uzus akceptowane.
    Pozdrawiam
  • Ruskie pierogi

    5.03.2022
    5.03.2022

    Zastanawia mnie etymologia nazwy „pierogi ruskie”. Dlaczego pierogi twarogowo-ziemniaczane są „ruskie” i czy faktycznie pochodzą z Rosji? 

  • słowackie nazwy geograficzne w polskiej publikacji
    29.03.2011
    29.03.2011
    Witam.
    Pytanie dotyczy odmiany słowackich nazw geograficznych w polskiej książce. Mamy Železný potok (w oryg. odmianie: Železného potoka), czy do rdzenia dodamy polskie końcówki deklinacyjne Železn-y potok, Železn-ego potoku? Czy stosujemy zasady polskiej pisowni również do rzeczownika? W języku słowackim pisany małą literą, czy u nas winien być pisany dużą? Czy konieczne jest zastosowanie kolejności - potok Železny, czy można pozostać przy słowackiej – Železny potok.
    Serdecznie dziękuję za odpowiedzi.
    Agnieszka
  • Słowa w słowniku a słowa w języku
    31.01.2017
    31.01.2017
    Mam pytanie odnośnie słowa dokrzewane (np. owoce sztucznie dojrzewane gazem specjalnym gazem w dojrzewalniach).
    Generalnie słowo w obiegu, ale nie znajduje się ono w słowniku języka polskiego, dlaczego?
    To samo tyczy się słowa grzebane – zwłoki winny być grzebane w odpowiedni sposób jak mamy zapisy w ustawie o chowaniu zmarłych.
    Słowo w obiegu, a też nie występuje w SJP.
    Odpowiedniki tego słowa jak np. dogrzewane już znajdziemy.

    Pozdrawiam
    Marcin
  • tytuły grzecznościowe w nagłówkach listów
    20.01.2003
    20.01.2003
    Dzień dobry!
    Kolejne moje pytanie dotyczy również pisowni skrótów. Czy skróty tytułów naukowych należy pisać w jakichś wypadkach wielką literą? Jeśli występuję z podaniem w jakiejś sprawie do osoby z takim tytułem (np. prof., dr), to należy ten tytuł w nagłówku podania pisać wielką czy małą literą?
    Pozdrawiam
    Alina Borkowska
  • Vyszmyenyty
    15.05.2019
    15.05.2019
    Szanowny Panie Profesorze,
    jak należy tłumaczyć słowo vyszmyenyty w XV-wiecznym oto cytacie: „Qui proceri, vyszmyenytego, corporis elegancia te sentis in giganteam quantitatem procrescere 1466 R XXII 10”, który podaje Słownik staropolski (t. X, s. 576) jako jeden z przykładów użycia w haśle wyśmienity? Bo jeśli ono, w tym zdaniu, oznacza ‘wysoki’ (Brückner), a nie ‘doskonały itp.’ (Urbańczyk), to już mielibyśmy rozwiązanie naszego problemu, który nakreśliłem w swoim pytaniu?

    Z poważaniem
  • winogrona
    28.02.2006
    28.02.2006
    Witam!
    Winogrona. Oczywiście liczba mnoga. Kupujemy winogrona – to jasne. A jak nazywa się jedna kulka tego owocu? Winogron? Winne grono? Winogrono? Stawiałbym na to ostatnie, ale pewności nie mam.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego